COORDINATION – And, or, but, either … or, neither … nor, also, as well, nor, both … and, not only … but also

CÃœMLE + CÃœMLE: “COORDINATION”

1. TANIM

Cümleyi oluÅŸturan unsurlar birbirlerine “coordination” yolu ile baÄŸlandıklarında,

çeÅŸitli “coordinator”lar kullanılmaktadır. Bunlardan basit olanlar,

kullanım açısından daha kapsamlı olanlar ise;

and

or

but,

either … or

both … and

nor, neither … nor

not only … but (also/as well)

olarak guruplandırılabilir.

2. KULLANIM VE ÇEVİRİ

2.1. And, or, but

Kullanım ve çeviri açısından bu üç basit “coordinator” önemli sorunlar oluÅŸturmazlar.

Kimi zaman “but” kelimesi “except” (= dışında, haricinde) anlamını taşıyabilir. Bu durumda “but”

kelimesini bir yüklem izlerse yüklem “to” kullanılmadan baÄŸlanır.

2.2. Either … or

2.3. Both … and

– I wonder whether I should stay and wait or whether it is better to leave.

Kalmalı ve /Kalıp beklemeli miyim yoksa / ya da /, ayrılmak daha mı iyi bilemiyorum.

“And” Türkçe’ye “ve”, “yüklem + – Ip”, ya da “,” ÅŸeklinde aktarılabilir. “Or”

Türkçe’ye “ya da”, “veya”, “(ve)yahut”, ya da “,” ile aktarılabilir. “But”

Türkçe’ye “fakat”, “ama”, “ancak”, ya da “,” ile aktarılabilir.

– We have no choice but resign.

İstifa etmekten başka bir seçeneğimiz yok.

– Either you are crazy or I know nothing.

(Ya sen çılgınsın ya da ben birşey bilmiyorum! ) / Eğer sen çılgın değilsen ne olayım !

– You may either stay here or (you may) go out.

İster burada kal ister çık.

Bu yapı Türkçe’ye “Ya … ya da”, “Ä°ster … ister” yapıları ile aktarılır.

– The old secretary could both type excellently and take shorthand.

Eski sekreter hem kusursuz daktilo yazabiliyordu hem de steno biliyordu.

Bu yapı Türkçe’ye “Hem … hem de”, “Gerek … gerekse” yapıları ile aktarılır.

2.4. Nor

“Nor” kullanılan cümlede, vurgu saÄŸlamak için, “özne + yüklem” yapısı tersyüz edilerek devrik yapı

oluÅŸturulur.

– He didn’t accept the offer. Nor did he refuse it.

Teklifi kabul etmedi. Red de etmedi./Reddetmedi de.

Bu yapı Türkçe’ye “ne … ne de” ya da ” -mEdIÄŸI / mEyEcEÄŸI gibi, ….. olumsuz

yüklem” ÅŸeklinde aktarılabilir.

2.5. Not only … but (also/as well)

“Nor” kullanılan cümlede olduÄŸu gibi, “Not only…” yapısıyla cümleye baÅŸlanması durumunda cümlede

devrik yapı oluşur.

– Not only does he play the guitar but he is a good singer (as well).

Sadece gitar çalmakla kalmaz, iyi bir şarkıcıdır da.

– They not only broke/Not only did they break into his office, (but) they also stole his

computer.

Hem bürosuna zorla girdiler hem de bilgisayarını çaldılar.

Bu yapı Türkçe’ye “sadece / yalnızca + {olumsuz / olumlu yüklem } … bir de /

ayrıca / üstelik + { olumlu / olumsuz yüklem } yapısı ile ya da “hem … hem de”

ile aktarılır.

2.6. Neither … nor

Bu yapıda da vurgu amacı ile devrik yapı kullanılabilir.

– We are neither aware nor (are we) fully ignorant of the subject.

Konu hakkında ne bilgimiz var ne de tamamen bilgisiz durumdayız.

Bu yapı Türkçe’ye “ne … ne de” ÅŸeklinde aktarılabilir.