RELATIVE PRONOUNS – İlgi Zamirleri

RELATIVE PRONOUNS – İlgi Zamirleri

İlgi zamiri (relative pronoun) demektir. YDS’ de direk olarak ya bir soru gelir veya gelmez. Ama çeviri, anlama gibi kilit noktalarda oldukça sık geçen bir konudur. Diğer gramer bilgileri çok iyi bilinse bile bu konuda eksiklik varsa hem sınav hem de genel anlamda İngilizce bilgisi açısından sıkıntı var demektir. Bu nedenle mutlaka çok çok çalışılması gereken önemli bir konudur.

İnglizce’de cümle “özne, yüklem ve nesne” yapısı üzerine kurulur. Bu üçlü yapı temel yapıdır. Yerleri ve sıralaması değişmez. Özne ve yüklemden sonraki yapılar obsiyoneldirler. Olsa da, olmazsa da olur. Bir cümlede tüm hareketler yüklem etrafındadır. Özne yüklemi yapan, nesne yüklemden etkilenendir. Tümleçler ise yüklemin nerede, ne zaman, nasıl yapıldığını açıklayan öğelerdir. Yani bir cümlede temel öğe yüklemdir. Yüklem tek başına da bir cümle olabilir. Ama yüklemsiz bir cümle olamaz. Yükleme kim, neyi, nerede, ne zaman, nasıl gibi sorular sorarak cümlenin diğer öğelerini buluruz.

Bu açıklamalardan sonra yapı olarak bir cümle biçimini yazacak olursak;

Özne + Yüklem + Nesne +hal zarfı + yer zarfı + zaman zarfı şeklinde olur.

Özne, yüklem, Nesne: Yerleri ve sıralaması bu şekilde olup, sabittir.

Tümleç: Nesne’den sonraki yapılar tümleçtir. Doğru yazılımı yukarudaki şekildedir. Ama özellikle konuşma dilinde yer ve sıralamaları değişebilir.

Bir örnek üzerinde bu yapıları görelim.

Ben Inglizce’yi geçen yıl Ingiltere’de iyi bir biçimde öğrendim.

I learnt English well in England last year.

Dün onu okulda fark ettim. (I noticed him at the school yesterday.)

Ben pahalı bir araba satın aldım. (I bought an expensive car.)

Bu cümledeki “an expensive car” bir sıfat tamlamasıdır. Buradaki “a” artikeli “car” içindir. Bir isim önüne bir niteleme sıfatı geldiğinde-Inglizce’de sıfat daima ismin önüne yazılır- bu sıfat isim ile artikel arasına gelir. Burada ses uyumunu sağlamak için “a” artikeli “an” haline dönüşmüştür.

The people (insanlar)    the rich people (zengin insanlar) gibi.

***Not: Inglizce’de önünde “a” ve “the” artikeli olan kelimeler isimdirler.

Bir sıfat sözcüğü yarine aynı görevi gören bir cümlecik de gelebilir. Bu durumda bu cümleciğin ismi “sıfat cümleciği” olur. Cümleciklerin kurulma mantığı da cümle kurma mantığı gibi işler.

Şimdi sıfat yerine sıfat cümlecikleri kullanılan ve ilgi zamirleri ile birbirlerine bağlanan komplex cümleler görelim. İlgi zamirleri hem zamir hem de bağlaç gibi görevlidir.

1.) I received the report. (Raporu aldım.) You had sent the report. (Raporu göndermiştin)

2.) I found the book. (Kitabı buldum.) The book was important. (Kitap önemliydi.)

Bu cümleleri kendi aralarında birleştirecek olursak;

I received the report which you had sent. (Göndermiş olduğunuz kitabı aldım.)

Dikkat edilirse bu cümlede nesne konumunda olan “the report” kelimesi ilgi zamiri olan “which” ile yer değiştirdi. “which” aynı zamanda iki cümleyi birbirine bağlayarak bağlaç olarak işlev gördü. “which you had sent”cümleciği “Relative pronoun, Relative Clouse veya Adjective Clouse” olmak üzere üç şekilde adlandırılabilir.

***Not: Nesne iken ilgi zamiri ile kısaltılanlar Türkçe’ye “…dığı” olarak çevrilir. Başka bir değişle ilgi zamirinden sonra “özne” varsa Türkçe’ye “…dığı” olarak çevrilir

I found the book which was important. (Önemli olan kitabı buldum.)

Bu cümlede ise özne konumunda olan “the book” kelimesi, ilgi zamiri olan “which” ile yer değiştirdi.

***Not: Özne iken ilgi zamiri ile kısaltılanlar Türkçe’ye “…en, …an” olarak çevrilir. Başka bir değişle ilgi zamirinden sonra fiil varsa Türkçe’ye “…en, …an” olarak çevrilir.

         Which: Cansızlar ve hayvanlar için kullanılır

Who: İnsanlar için kullanılır.

Hem who hem de which yerine “that” kullanılabilir. İkisi de nesnel formda iken “…dığı”; öznel formda iken “…en, …an” olarak çevrilir.

İlgi zamirinden sonraki cümle bir cümlecik olur ve öncesindeki ismi niteler. Türkçe’ye çevirirken bu cümleciğin anlamını isimden önce söylemek gerekir.

The agreement which they signed. (Onların imzaladığı anlaşma)

The workers who I met.(Karşılaştığım işçiler.)

The man who you are waiting for. (Beklediğiniz kişi.)

***Not: Cümleciğin zamanını kestirebilmek gerekir. Son YDS sınavlarında özellikle sorulan kısmı burasıdır. Test çalışmalarında ayrıca bunun üzerinde durulacaktır.

***Not: Türkçe’de yan cümleciklerin özneleri “ın” eki eklenerek söylenir. Çeviri yaparken Türkçe’nin bu özelliğine dikkat edilmelidir.

The scientist who devised this method. (Bu metodu bulan bilim adamı.)

Devised: bulmak

The student who won the scholership.(Bursu kazanan öğrenci.)

A car which runs 100 miles on hour. (Saatte 100 mil giden araba.)

***Not: İlgi zamirinin önünde mutlaka bir isim vardır ve yan cümlecik bu ismi niteler.

Unfortunately, we can not publish the article which you have sent. (Maalesef gönderdiğiniz makaleyi yayınlayamıyoruz.)

*** Eğer “the article”ı niteleyen bir sıfat kelimesi olsaydı “article”den önce yazılması gerekirdi. “the article” bir sıfat cümleciği ile nitelendiği için bir ilgi zamiri ile sonrasından gelmiştir. Çeviride sıfat cümleciğinin anlamı isimden önce söylenir. YDS’de geçen cümlelerin % 70-80’ ni bu yapıdadır.

He had to dismiss the boy who made noise. (Gürültü yapan çocuğu kovmak zorunda kaldı.)

Dismiss: kovmak

The man who robbed the bank was cought by the police. (Bankayı soyan adam polis tarafından yakalandı.)

***Not: Bu cümlede “adjective clouse”, özne konumunda olan bir ismi niteliyor. Yukarıdaki cümlelerde ise nesne konumunda olan isimleri niteliyordu.

We have a lot of problems that we have to solve. (Çözmek zorunda olduğumuz çok problemimiz var)

The women who are working in bad condition  are demanding social security. (Kötü koşullarda çalışan bayanlar sosyal güvenlik istiyorlar.)

İlgi zamirinin alanı nereye kadardır????

*** Eğer özneyi nitelemişse ikinci bir yükleme kadardır.

*** Eğer nesneyi nitelemişse cümle sonuna kadar devam eder.

The boy who we saw yesterday found the money which you lost. (Dün gördüğümüz çocuk kaybettiğiniz parayı buldu.)

The two sides who were in conflict signed a new agreement which would last for centries.. (Çatışma halinde olan her iki taraf, asırlarca sürecek olan yeni bir antlaşma imzaladılar.)

İn conflict: çatşma halinde olma

Last: sürmek

The man who committen the crime was arrested. (Cinayet işleyen adam tutuklandı.)

Arrest: tutuklamak

My father, who committed the crime, was arrested. (Cinayeti işleyen babam tutuklandı.)

Eğer sıfat cümleciği bir cins ismi niteliyorsa ki onu tanımlıyor demektir, ilgi zamirinin bu kullanımına “defining relative pronouns” denir. Eğer özel bir ismi niteliyorsa buna da “Non-Defining relative pronouns” denir. Çünkü özel isimler belli olma niteliğindedir. Tanımlanmaya ihtiyaçları yoktur. İlgi zamiri cümieciği sadece ek bir açıklama verir.

İlgi zamiri cümleciği atıldığında cümlenin anlamı bozuluyorsa “Defining ilgi zamiri”, bozulmuyorsa “Non-Defining ilgi zamiri” olduğu anlaşılır.

İnglizler parantez kullanmadığından Non-Defining yapılarda sıfat cümleciği virgül (,) arasında ifade edilir. Virgül duraklama demektir. Konuşmada ise böyle cümleler söylenirken virgüllerde duraklayarak söylenmesi gerekir.

***Not: Non- Defining yapılarda ilgi zamiri yerine “that” kullanılmaz. Bu çok önemli bir özelliktir. YDS’de sorulur. İyi bilinmeli.

Terkey, which we visited last year, is a leading country in the middle- East. (Geçen yıl ziyaret ettiğimiz Türkiye Ortadoğu’da lider bir ülkedir.)

Our dean, who studied abroad, speaks french fluently. (Yurt dışında öğrenim gören dekanımız Fransızcayı akıcı bir şekilde konuşur.)

İlgi Zamirleri, isminden de anlaşılacağı gibi zamirdirler ve ayrıca bağlaç olarak da iki cümleyi birbirine bağlarlar.Bu konu ile ilgili bilinmesi gereken birinci husus budur. İkinci husus ise İlgi Zamirlerinin her zaman bir ismin yanında kullanıldığıdır. Bir isimden sonra gelirler ve bu ismi bir sıfat gibi nitelerler. Bu nedenle bunlara “Sıfat Cümleciği” de denir.

The information which / that you gave was inadequate. (Verdiğiniz bilgiler yetersizdi.)

Adequate: yeterli, uygun

İnadequate: yetersiz, uygun olmayan

The people who / that were waiting for you went away.(Sizi bekleyen insanlar çekip gittiler.)

To go away: çekip gitmek, dağılmak (gitme belli bir noktaya olmadığından)